Dilara AlkanSon yıllarda sıklıkla uygulanan ve bireyleri hayatın anlamını aramaya sevk eden logoterapi, bir çeşit psikoterapi yöntemidir. Logoterapiye göre; insanların hayatı anlamlandırma isteği ve bunu bulmak için çıkılan serüven, psikoloji üzerinde farklı etkilere sahiptir. Avusturyalı psikiyatrist Viktor Frankl tarafından geliştirilen logoterapi, yaşamı anlamlandırma yoluyla kişiyi tedavi etmeyi ve stres, kaygı, depresyon gibi sorunlarından kurtarmayı hedefler. Bunu da bir dizi farklı teknik ve kişiye özel uygulama ile gerçekleştirir. Peki logoterapi nedir, ruh sağlığını geliştirmeye nasıl yardımcı olur ve nasıl yapılır?
Logoterapi Nedir?
Terapi; bireyin zihinsel, duygusal veya davranışsal problemlerine çözüm bulmak adına çeşitli psikolojik yöntemlerin kullanıldığı bir tedavidir. Kişinin ihtiyacına göre düzenlenen terapi; stres, kaygı, depresyon, madde bağımlılığı, yeme bozukluğu gibi farklı sorunlarla mücadele etmede kullanılabilir ve mental sağlığa olumlu etki edebilir. Bu noktada uzman tavsiyesiyle uygulanan farklı terapi teknikleri bulunur ve doğru yöntem seçimi, bireyin mutlu bir yaşam sürmesine doğrudan etki edebilir. Bir tür psikoterapi yöntemi olan logoterapi de en temelde zihinsel ve mental sağlığı iyileştirmeyi hedefler. Ancak logoterapinin ne olduğuna bakmadan önce logoterapi ne demek kavranması gerekir.
Logoterapi; Yunanca “logos” yani anlam kelimesinden türetilen bir kavramdır ve “anlam terapi” olarak tanımlanır. 2. Dünya Savaşı’nda Nazi toplama kampına hapsedilen nörolog, düşünür, yazar ve psikiyatrist Viktor Frankl tarafından geliştirilen logoterapi; bireyi, hayatı anlamlandırma yoluyla tedavi etmeyi hedefleyen bir tekniktir. Her kişinin yaşam içinde karşılaştığı karamsarlık, mutsuzluk, depresif ruh hali ve kaygı gibi sorunlardan uzaklaşması için yaşam sevinci kazanması gerektiği fikrini savunur. Bunun için de yaşama dair motive edici yöntemlere başvurur ve birey için hayatı anlamlı kılmaya çalışır. En sefil şartlarda bile, hayat amacı olan insanların mutlu olabileceğini ve içinde bulunduğu sorunlu ruh halinden kurtulabileceğini söyler. Bu nedenle logoterapi nedir denildiğinde akla, kişiyi hayat amacı bulmaya teşvik eden, bu şekilde kendini ve çevresini daha iyi anlamasını sağlayan, yaşam kalitesini artıran, olumlamaya dayalı bir terapi tekniği gelmelidir.
Logoterapi Nasıl Uygulanır?
Logoterapi kişiye ilk önce hayat amacı kazandırmayı hedefleyen uygulamadır bu nedenle logoterapi nasıl uygulanır denildiğinde, akla ilk gelen kişiyi kendi hayat hedefleri ve amaçları konusunda bilinçlendirmek olmalıdır. Hayat amacı denilen şey, insanlığın ilk zamanlarından beri araştırılan ve varoluşçu yaklaşımın da temellerini oluşturan bir kavramdır. Hayatı sorgulama yoluyla anlamlandırma ve yaşama değer katma, logoterapinin bütün tekniklerinde başvurduğu etkili bir sistemdir. Psikoloji biliminde kullanılan logoterapi tekniği, kişiye şu soruları sorarak hayatı anlamlandırmaya ve dolayısıyla özgürleştirmeye çalışır:
- Ben ne için yaşıyorum?
- Hayata nasıl anlam katabilirim?
- Yaşam amacımı nasıl bulabilirim?
- Neler bana keyif verir?
- Kendimi nasıl daha iyi hissedebilirim?
Uzman psikolog ve danışan arasında düzenlenen seanslarda birey bu tür sorulara tabi tutulur. Ancak yaşam amacı kişiden kişiye değiştiğinden, aynı zamanda bireyin içinde bulunduğu durum ile zamandan da etkilendiğinden her seansın bıraktığı etki bir diğerinden farklıdır. Her birey kendi değer yargılarına ve deneyimlerine sahip olduğundan, logoterapi ile hayata anlam kazandırma şu gibi hedefler üzerinden sağlanabilir:
- Ortaya iyi bir sanat eseri çıkarmak
- Çevreyi ve dünyayı daha iyi bir yer haline getirme konusunda arzulu olmak
- Bir çeşit iş üretmek
- Aktif olmak
- Yaşamını iyilik ve doğruluk gibi değerler doğrultusunda sürdürmek
- İnsanlara sevgi göstermek ve sevgi dolu ilişkiler kurmak
- Yaşamı anlayarak ve bilinçli şekilde yaşamak
- Yaşanan acıları ve mutsuzlukları, fırsata ve başarıya dönüştürme becerisi edinmek
Logoterapi, bu tür sorular ve durumlar üzerinden kişinin aydınlatıcı bir iç diyalog oluşturmasına yardımcı olur. Uzman psikolog yönlendirmeleri ile düzenlenen seansların içerikleri kişisel ihtiyaçlara, kaydedilen gelişime ve içinde bulunan özel duruma göre değişiklik gösterir. En temel hedef ise; kişinin hayatındaki zorlukların üstesinden gelmesine ve kendi kimliğini bulmasına yardımcı olmaktır. Bu nedenle logoterapi ne demek denildiğinde, kişiyi mağdur olmaktan çıkararak iyimser, mutlu ve umutlu bir ruh haline sokmaya yönelik yapılan farklı uygulamalardan bahsedilebilir. Kişiye özel planlanan bu uygulamalar sayesinde yaşamı daha anlamlı ve kaliteli yaşama konusunda teşvik kazanılır ve tercihler çok daha bilinçli şekilde yapılabilir.
Logoterapi Teknikleri
İnsan, diğer tüm canlılardan farklı olarak hayata anlam katmaya yönelik sorgulamalar yapar. Hayatında herhangi bir mana bulamayan kişiler içinse depresyon, mutsuzluk, yaşamdan keyif almama gibi durumlar kaçınılmaz olur. Kimi zaman ileri seviyeye ulaşan bu amaçsızlık hissi bireyi, intihar ve madde bağımlılığı gibi oldukça sağlıksız mental sıkıntılarla karşılaştırabilir. Bu tip problemleri ortadan kaldırmayı hedefleyen logoterapi ise hayata anlam katmaya çalışır ve bunun için bir dizi farklı yönteme başvurur.
Psikolog veya psikiyatrist tarafından düzenlenen seanslarda, birey sorunları dinlenir ve ihtiyaçları göz önünde bulundurulur. Buna yönelik kullanılabilecek farklı logoterapi teknikleri şunlardır:
1. Paradoksal Niyet
Paradoksal niyet, kişinin en çok korktuğu şeye odaklanır ve zamanında kişide endişe veya fobiye neden olan konuları irdeler. Bu tür dehşet verici durumlar kimi zaman kişi tarafından aşırı derecede istenebilir. Paradoksal niyet, çeşitli nedenlerden ötürü yüzleşilemeyen korkularla mizah ve alaydan faydalanarak yüzleşmeye yardımcı olur. Sonuç olarak korku fikrini ve buna bağlı oluşan endişe sorunlarını ortadan kaldırmayı hedefler.
2. Düşünce Odağını Değiştirme
Bazı durumlarda kişi için hayatta amaç bulamama, bazı şeylere aşırı derecede kapılmaktan ve diğer konuları net şekilde görememekten kaynaklanabilir. Bu gibi vakalarda düşünce odağını değiştirme yöntemi etkili bir teknik olarak kullanılabilir. Logoterapinin bir parçası olan bu sistem, kişinin odağını başka bir yöne kaydırmasına ve içine gömüldüğü kısıtlı alandaki problemlerden kurtulmasına büyük ölçüde fayda sağlayabilir. Örneğin; kendisi yerine başkalarını düşünmek ve empati kurabilmek, bu aşamada mümkün olabilir.
3. Sokratik Diyalog
Logoterapinin bir diğer uygulaması olan sokratik diyalog, kişiyi kendi istek ve arzularını tanımaya teşvik eder. Bu şekilde yaşamın anlamına dair net bir cevap verebilmesine ve hayattan ne beklediğini anlamasına yardımcı olmayı amaçlar. Sokratik diyalog, bireye çeşitli sorular sorarak içinde bulunduğu problemi, kendini keşfetme yoluyla atlatmasını kolaylaştırabilir.
4. Tutum Biçimlendirmesi
Tutum biçimlendirmesi, kişinin içinde bulunduğu zorlu durumlar mücadele etmesine yardımcı olan bir diğer yöntemdir ve daha önceki tepkilere odaklanır. Bu yöntemde, diğer tekniklerin kişide oluşturduğu etki göz önünde bulundurulur, duruma göre yeniden irdelenir ve şartlara uygun olarak şekillendirilir. Böylece tedavinin güncellenmesi ve ihtiyaçlara uygun hale getirilmesi sağlanır.
Logoterapide kullanılacak yöntem kararı uzmanın elindedir. Düzenli sürdürülen seanslar sonunda bu tekniklerden biri veya birkaçı bir arada kullanılabilir. Ek olarak gereksinimlere uygun farklı yöntemlere başvurulabilir. Temel hedef ise bireyin daha mutlu bir hayat sürmesine yardımcı olmak ve bu doğrultuda en ideal yöntemi tercih etmektir. Aksatılmadan devam ettirilen logoterapi tedavisi; kişiye duygularını ifade etme, kendini anlama, çevresiyle daha sağlıklı iletişim kurma ve hayattan tatmin olma gibi konularda faydalı olabilir.
Siz de hayatınızdaki zorluklarla mücadele etmek ve içinde bulunduğunuz stresli durumdan kurtulmak için kendinize en uygun terapi teknikleri hakkında uzman bir psikologdan destek alabilirsiniz.
